آیا کامپوزیت باعث پوسیدگی دندان میشود؟

لبخند زیبا همیشه جذابیت خاصی دارد، اما وقتی برای رسیدن به آن سراغ روش هایی مثل کامپوزیت دندان می‌رویم، سوالات و نگرانی‌های تازه‌ای شکل می‌گیرد.

یکی از پرتکرارترینِ این پرسش ها این است: آیا کامپوزیت می تواند دندان‌ها را مستعد پوسیدگی کند یا به عبارتی، آیا کامپوزیت باعث پوسیدگی دندان میشود؟

ما در این مطلب از سایت دندانپزشکی دکتر بنیانیان تلاش می‌کنیم که با بررسی علمی و تجربی، رابطه ی واقعیِ بین کامپوزیت و پوسیدگی دندان را برای شما روشن کنیم.

کامپوزیت دندان چیست و چه کاربردی دارد؟

کامپوزیت دندان یک ماده ی ترمیمی همرنگ دندان است که از ترکیب رزین و ذرات سرامیکی ساخته می‌شود. این ماده به دلیل شباهت ظاهری به مینای طبیعی دندان، جایگزین بسیار مناسبی برای ترمیم‌ها و اصلاحات زیبایی به شمار می‌رود.

کامپوزیت نه تنها از نظر رنگ، بلکه از نظر شفافیت و درخشندگی هم قابلیت هماهنگی بالایی با دندان‌های طبیعی دارد.

کاربردهای اصلی کامپوزیت عبارتند از:

• اصلاح رنگ و فرم دندان ها: برای برطرف کردن لکه های مقاوم به بلیچینگ یا نامنظمی‌های جزئی در فرم دندان.
• بستن فواصل کوچک میان دندان ها: افرادی که به طور طبیعی فاصله‌ی کمی بین دندان‌های جلوییشان دارند، می‌توانند بدون نیاز به ارتودنسی، با کامپوزیت این مشکل را برطرف کنند.
• ترمیم پوسیدگی‌های سطحی یا شکستگی‌های جزئی: در مواردی که پوسیدگی دندان محدود باشد یا دندان دچار لب پریدگی کوچک شده باشد، کامپوزیت بهترین گزینه‌ی ترمیمی است.
• بهبود کلی زیبایی لبخند: کامپوزیت ونیر می‌تواند با پوشاندن سطح جلویی دندان‌ها، لبخندی هماهنگ و درخشان ایجاد کند.

مزیت مهم کامپوزیت نسبت به لمینت سرامیکی یا روکش این است که به طور معمول نیازی به تراش زیاد سطح دندان ندارد و در بسیاری از موارد بدون آسیب جدی به ساختار دندان نصب می‌شود.

همین ویژگی باعث شده این روش، انتخابی محافظه کارانه و پرطرفدار باشد. علاوه بر این، کامپوزیت در یک جلسه در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود و هزینه ی آن نسبت به درمان های مشابه مقرون به صرفه تر است.

آیا کامپوزیت باعث پوسیدگی دندان می‌شود؟

به طور مستقیم، کامپوزیت عامل پوسیدگی نیست. پوسیدگی دندان به دلیل فعالیت باکتری ها و تجمع پلاک میکروبی ایجاد می‌شود. اما:

• اگر کامپوزیت به شکل غیراصولی انجام شود (لبه های ناهموار یا اتصال ناقص به دندان)، محل مناسبی برای تجمع باکتری ها ایجاد خواهد شد.
• رعایت نکردن بهداشت دهان بعد از کامپوزیت، احتمال پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت را بالا می‌برد.
• استفاده بیش از حد از مواد قندی و عدم مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک نیز ریسک پوسیدگی را افزایش می‌دهد.

طبق یک مقاله منتشر شده با عنوان “Secondary caries: what is it, and how it can be controlled, detected, and managed“:

عواملی مثل مهارت دندانپزشک، بهداشت دهان بیمار و اندازه و وضعیت ترمیم‌ها اثر بیشتری روی پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت دارند (تا خودِ ماده ی کامپوزیت).

دلایلی که ثابت میکنند کامپوزیت باعث پوسیدگی دندان ها نمیشود

• کامپوزیت یک ماده بی اثر و سازگار با بدن است و به خودی خود باعث پوسیدگی نمی‌شود.
• پوسیدگی دندان نتیجه فعالیت باکتری ها و تجمع پلاک است، نه خودِ ماده کامپوزیت.
• اگر درمان درست انجام شود، لبه های کامپوزیت صاف و صیقلی بوده و محلی برای تجمع باکتری باقی نمی‌ماند.
• رعایت بهداشت دهان مانند مسواک و نخ دندان از پوسیدگی اطراف کامپوزیت جلوگیری می‌کند.
• نسل جدید کامپوزیت‌ها مقاومت بیشتری در برابر تغییر رنگ، سایش و میکرونشت دارند و ریسک پوسیدگی را کاهش می‌دهند.
• مراجعه منظم به دندانپزشک و انجام پولیش دوره ای مانع ایجاد پوسیدگی ثانویه می‌شود.

نقش دندانپزشک در پیشگیری از پوسیدگی بعد از کامپوزیت

یکی از مهم ترین عواملی که تعیین می‌کند آیا دندان ها بعد از کامپوزیت دچار پوسیدگی می‌شوند یا نه، مهارت و دقت دندانپزشک است. چون اجرای صحیح مراحل درمانی، به ویژه در بخش باندینگ (چسباندن ماده کامپوزیت به سطح دندان) و پرداخت و پولیش نهایی کامپوزیت، اهمیت بسیار زیادی دارد.

اگر لبه های کامپوزیت ناهموار باقی بمانند یا اتصال آن به دندان کامل نباشد، فضاهای ریز و نامحسوسی روی ایجاد می‌شود که بهترین محل برای تجمع باکتری‌ها و گیر غذایی هستند. این تجمع در طول زمان منجر به پوسیدگی ثانویه می‌شود و حتی ممکن است باعث تغییر رنگ دندان در اطراف ترمیم شود.

در مقابل، وقتی دندانپزشک با تجربه از مواد باکیفیت و روش های استاندارد استفاده کند، سطح کامپوزیت کاملا صاف و صیقلی خواهد بود و احتمال بروز پوسیدگی به حداقل می‌رسد.

علاوه بر اجرای صحیح درمان، دندانپزشک وظیفه دارد آموزش‌های لازم به بیمار را ارائه دهد. توضیح در مورد نحوه‌ی صحیح مسواک زدن، استفاده از نخ دندان مخصوص برای کامپوزیت و حتی توصیه درباره ی رژیم غذایی سالم، بخشی از این آموزش‌هاست.

به همین دلایل است که انتخاب یک دندانپزشک متخصص در زمینه کامپوزیت دندان یک انتخاب سلیقه‌ای نیست. بلکه یک تصمیم حیاتی برای حفظ سلامت دندان‌ها و پیشگیری از پوسیدگی بعد از کامپوزیت محسوب می‌شود.

عوامل موثر در پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت

همانطور که بالاتر هم تضویح دادیم، پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت به خودِ ماده ی کامپوزیت مربوط نیست. بلکه بیشتر نتیجه ی شرایط محیطی، مهارت اجرای درمان و مراقبت های بیمار است.

در ادامه مهم‌ترین عوامل موثر روی پوسیدن دندان بعد از کامپوزیت را بررسی می‌کنیم.

لبه های ناهموار کامپوزیت

اگر لبه های کامپوزیت درست پالیش نشوند و سطحی زبر یا ناهموار داشته باشند، به محلی مناسب برای تجمع پلاک و باکتری‌ها تبدیل می‌شود. همین موضوع می‌تواند به مرور زمان باعث ایجاد پوسیدگی ثانویه در اطراف دندان شود.

رعایت نکردن بهداشت دهان

بهداشت دهان و دندان بعد از کامپوزیت کردن دندان ها اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. پس منظم مسواک نزدن یا استفاده نکردن از نخ دندان، منجر به افزایش پلاک ها می‌شود. پلاک هایی که به راحتی به پوسیدگی تبدیل می‌شوند و جوابی میشوند برای سوالِ متداولِ مراجعه کنندگان. اینکه چرا بعد از کامپوزیت دهان بو می گیرد؟

رژیم غذایی پر از قند و اسید

مصرف زیاد شیرینی‌جات، نوشابه و مواد غذایی اسیدی، محیطی اسیدی در دهان ایجاد می‌کند که ساختار دندان و کامپوزیت را تحت فشار قرار می‌دهد. این محیط اسیدی سرعت پوسیدگی را افزایش می‌دهد و بسیاری از بیماران در چنین شرایطی می‌پرسند: چقدر طول می‌کشد پوسیدگی دندان به عصب برسد

پاسخ قطعی برای همه‌ی افراد یکسان نیست، زیرا سرعت پیشرفت پوسیدگی به عواملی مانند نوع رژیم غذایی، میزان بهداشت دهان، جنس دندان‌ها و حتی ژنتیک بستگی دارد. با این حال، اگر پوسیدگی در مراحل اولیه شناسایی و درمان نشود، می‌تواند طی چند ماه تا چند سال به لایه های عمیق‌تر دندان نفوذ کرده و نهایتا به عصب برسد.

عدم مراجعه دوره ای به دندانپزشک

کامپوزیت نیاز به معاینه و پیگیری منظم دارد. اگر بیمار به صورت دوره‌ای به دندانپزشکی مراجعه نکند، پوسیدگی های پنهان یا میکرونشت ها به‌موقع تشخیص داده نمی‌شوند و در نتیجه آسیب گسترده تری به دندان وارد خواهد شد.

کیفیت پایین مواد کامپوزیت

نهایتا هم استفاده از مواد بی کیفیت یا قدیمی می‌تواند باعث نشتیِ مواد کامپوزیتی در اطراف لبه‌های دندان و کامپوزیت شود. این میکرونشت ها راه ورود باکتری‌ها هستند و در طول زمان به پوسیدگی ثانویه منجر می‌شوند.

تفاوت دندان سالم، کامپوزیت اصولی و کامپوزیت غیر اصولی

راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی بعد از کامپوزیت

• مسواک زدن منظم با خمیر دندان حاوی فلوراید
• استفاده از نخ دندان مخصوص کامپوزیت (بدون سایندگی)
• پرهیز از خوردن زیاد نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی
• معاینه دوره‌ای (هر ۶ ماه یک بار) در مطب دندانپزشکی
• پولیش دوره‌ای کامپوزیت برای حفظ صافی سطح

جمع بندی موضوع ارتباط پوسیدگی دندان با کامپوزیت

کامپوزیت و پوسیدگی دندان رابطه مستقیم ندارند. این روش اگر به شکل اصولی و توسط دندانپزشک متخصص انجام شود، خطری برای دندان‌ها ندارد. اما در صورت غفلت از مراقبت‌های بهداشتی یا انجام کار غیراستاندارد، امکان پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت وجود دارد.

بنابراین، انتخاب دندانپزشک معتبر و رعایت بهداشت روزانه، کلید پیشگیری از مشکلات است.