آیا تا به حال نام کیست دندان به گوشتان خورده است؟ این کیسه‌های کوچک و پر از مایع که در اطراف ریشه دندان‌ها تشکیل می‌شوند، ممکن است برای برخی افراد ناشناخته باشند. اما آیا می‌دانید این کیست‌ها چگونه ایجاد می‌شوند و چه خطراتی می‌توانند داشته باشند؟
ما در این مقاله از وبسایت دندانپزشکی دکتر بنیانیان، به زبانی ساده و روان، به بررسی کامل کیست‌های دندانی، علائم، علل و روش‌های درمان آن‌ها خواهیم پرداخت. پس با ما همراه باشید تا به طور کامل با این کیست ها آشنا شوید.
کیست دندان چیست؟
کیست دندان یک کیسه کوچک و بسته است که در داخل بافت‌های اطراف دندان، معمولا در ریشه دندان، تشکیل می‌شود. این کیسه حاوی مایع است و به تدریج بزرگ و بزرگتر می‌شود.
کیست‌ها معمولا بدون درد هستند و ممکن است تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ نشوند، تشخیص داده نشوند.
انواع کیست دندان
شاید در مجموع بیش از ۱۰ مدل کیست دندان مختلف وجود داشته باشد که هر کدام از آن‌ها نشانه های مخصوصی دارند. اما معروف‌ترین و شایع ترین انواع کیست ها عبارتند از:
کیست لثه (پریفرال)
کیست لثه یا کیست پریفرال، یک نوع کیست است که روی لثه‌ها و اغلب در کنار خط لثه ایجاد می‌شود. این نوع کیست‌ها برخلاف کیست‌های دندانی که معمولا در ریشه دندان‌ها یا استخوان فک تشکیل می‌شوند، کاملا در بافت نرم لثه قرار دارند.
کیست‌های پریفرال معمولا کوچک هستند و رشد کندی دارند. در بسیاری از موارد هم کاملا بدون علامت هستند و به صورت تصادفی و در هنگام معاینه دندانپزشکی کشف می‌شوند. با این حال، در برخی موارد ممکن است به صورت یک برجستگی کوچک و سفید یا صورتی رنگ روی لثه ظاهر شوند که گاهی اوقات با جوش یا زگیل اشتباه گرفته می‌شود.
علت دقیق ایجاد کیست‌های پریفرال هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی از عوامل مانند تحریک مزمن لثه، عفونت‌های خفیف و برخی تغییرات بافت لثه ممکن است در ایجاد آن‌ها نقش داشته باشند. این کیست‌ها معمولا خوش‌خیم هستند و به بافت‌های اطراف نفوذ نمی‌کنند.
در نهایت، بهتر است بدانید که کیست‌های پریفرال یکی از کیست‌های رایج دهان هستند و معمولا نیازی به نگرانی جدی ندارند. با این حال، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، توصیه می‌شود در صورت مشاهده هرگونه برجستگی یا ضایعه غیرعادی روی لثه‌های خود، به دندانپزشکی مراجعه کنید.
کیست رادیکولار
کیست رادیکولار یا کیست پری‌آپیکال هم یکی از شایع‌ترین انواع کیست‌های دندان است. این کیست‌ها در اطراف نوک ریشه دندان قرار دارند و اغلب در نتیجه عفونت یا التهاب در پالپ دندان ایجاد می‌شوند.
پالپ، بخشی نرم و حاوی عصب و رگ‌های خونی است که در مرکز دندان قرار دارد. از همین رو، هنگامی که پالپ به دلیل پوسیدگی، آسیب یا درمان نامناسب عصب‌کشی دچار عفونت می‌شود، بدن برای مقابله با این عفونت، کیستی را در اطراف نوک ریشه تشکیل می‌دهد.
درمان کیست رادیکولار معمولا شامل جراحی است. جراحی‌ای که در آن کیست به همراه بخشی از استخوان اطراف آن برداشته می‌شود. در برخی موارد هم ممکن است یک عصب کشی معمولی به از بین رفتن کیست کمک کند. هر چند که انتخاب روش درمانی به اندازه و محل کیست، وضعیت دندان و نظر دندانپزشک بستگی دارد.
کیست پریودنتال
یکی دیگر از انواع کیست های دندان، کیست پریودنتال است. نوعی کیست خوش خیم که در بافت‌های اطراف ریشه دندان به وجود می‌آید و معمولا ناشی از ابتلا به بیماری لثه (پریودنتیت) است.
برخلاف کیست‌های رادیکولار که معمولا در نوک ریشه دندان تشکیل می‌شوند، کیست‌های پریودنتال در قسمت‌های جانبی ریشه و در محل اتصال ریشه به استخوان فک ایجاد می‌شوند.
تشخیص کیست پریودنتال هم از طریق معاینه‌ی بالینی امکان پذیر است و هم از طریق بررسی تصاویر رادیوگرافی. در رادیوگرافی، این کیست به صورت یک ناحیه شفاف و گرد در اطراف ریشه دندان دیده می‌شود. برای درمان آن هم هیچ راهی به جز جراحی و برداشتن کیست و بافت‌های عفونی اطراف آن وجود ندارد.
کیست پری اپیکال
کیست پری آپتیکال یک اصطلاح دندانپزشکی است که اغلب به عنوان یک مترادف با کیست‌های رادیکولار یا پری آپیکال استفاده می‌شود. این نوع کیست در اطراف نوک ریشه دندان تشکیل می‌شود و معمولا نتیجه عفونت یا التهاب در پالپ دندان (قسمت داخلی دندان که حاوی عصب و رگ‌های خونی است) است.
در مراحل اولیه، کیست پری آپتیکال معمولا بدون علامت است. اما با بزرگتر شدن آن، ممکن است علائم زیر یکی یکی ظاهر شوند:
- درد در ناحیه دندان
- تورم لثه
- آبسه (ابسه چیست)
- حساسیت به فشار
- حرکت دندان
کیست دنتیجروس
به این نوع کیست فولیکولار نیز گفته می‌شود. عمدتا این کیست‌ها نزدیک تاج دندان عقل بروز می‌کند. بهترین روش درمانی پیشگیرانه برای بروز این نوع کیست هم کشیدن دندان عقل است که ما در مطلبی دیگر مفصلا درباره هزینه های این فرایند (مثل هزینه جراحی دندان عقل نهفته) صحبت کردیم.
کیست موکوسل
کیست‌های موکوسل یا مخاطی غالبا در ناحیه مخاط دهان بروز می‌کنند و سطح داخلی گونه، لب ها یا زبان را درگیر می‌کنند. دلیل اصلی بروز نیز کیست می‌تواند فشار، تحریک یا ضربه به این قسمت از بافت‌های دهان باشد.
کیست‌های موکوسل به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- موکوسل تراوشی: در این نوع، به دلیل ضربه یا آسیب به مجاری غدد بزاقی فرعی، این مجاری پاره شده و بزاق به بافت‌های زیرین نفوذ می‌کند و باعث ایجاد کیست می‌شود.
- موکوسل احتباسی: در این نوع، انسداد مجاری غدد بزاقی باعث تجمع بزاق و تشکیل کیست می‌شود.
کیست ادنتوژنیک
آخرین نوع متداول از کیست های دهان و دندان هم کیست‌های ادنتوژنیک هستند. کیست‌هایی که در استخوان فک بروز می‌کنند و اگر چه بسیار نادر و کمیاب هستند؛ اما رشد سریعی دارند و از آزاردهنده‌ترین انواع کیست به حساب می‌آیند.
همچنین، شناسایی این کیست ها در مقایسه با انواع دیگر کیست کمی سخت است.
کیست رادیکولار
کیست رادیکولار (Radicular cyst) یکی از شایع ترین انواع کیست‌های دندان است که معمولا در نتیجه عفونت طولانی مدت ریشه دندان مرده یا درمان نشده به‌وجود می‌آید. این نوع کیست معمولا در اطراف نوک ریشه دندان‌هایی که پالپ (عصب) آن‌ها آسیب دیده یا نکروز شدند تشکیل می‌شود.
کیست رادیکولار اغلب به صورت تدریجی و بدون درد رشد می‌کند و ممکن است تا مدت‌ها بدون علامت باقی بماند. با این حال، در برخی موارد باعث تورم، احساس فشار، جابه‌جایی دندان‌ها یا حتی تحلیل استخوان فک می‌شود.
درمان کیست رادیکولار چگونه انجام می‌شود؟
درمان به اندازه کیست، موقعیت آن و وضعیت دندان درگیر بستگی دارد، اما درمان این کیست به طور کلی شامل مراحل زیر است:
- درمان ریشه (عصب کشی): اگر دندان هنوز قابل حفظ باشد، درمان ریشه می‌تواند منجر به کاهش التهاب و کوچک شدن کیست شود. گاهی تنها همین مرحله برای درمان کافی است.
- جراحی (آپیکوکتومی یا کیست برداری): در مواردی که کیست بزرگ باشد یا درمان ریشه کافی نباشد، ممکن است نیاز به جراحی باشد. در این روش، کیست کامل از استخوان خارج شده و نوک ریشه دندان نیز برداشته می‌شود.
- کشیدن دندان: اگر دندان درگیر قابل نگهداری نباشد، دندان به همراه کیست باید کشیده شود و سپس محل به‌طور کامل پاکسازی می‌شود.
علائم و نشانه های کیست دهان چیست؟
کیست دهان قبل از اینکه تشدید پیدا کند، علائم و نشانه‌هایی را از خود بروز می‌دهد که شناسایی آن‌ها را آسان‌تر می‌کند. هرچقدر هم این علائم تشدید شوند، نشان دهنده پیشروی بیشتر بیماری هستند.
از مهمترین علائمی که می‌توانید با مشاهده آن ها به وجود کیست در دهان خود پی ببرید میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- درد دندان
- فشار در ناحیه کیست
- التهاب و قرمزی بافت درگیر کیست
- تاول یا زخم
کیست‌ها چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
تشخیص کیست ها بر اساس نوع و علائمی که دارند ممکن است به صورت چشمی باشد. در غیر این صورت، بنا به تجویز دندانپزشک، این کیست ها با عکسبرداری با اشعه ایکس قابل شناسایی هستند.
در مواردی نیز که کیست بیشتر از ۲ سانتیمتر رشد کرده باشد و علائم سرطانی داشته باشند، متخصص با نمونه برداری سعی در تشخیص نوع کیست دارد. همچنین اگر کیست ها در ناحیه استخوان فک رشد کرده باشند، عکسبرداری های لازم با سی تی اسکن یا ام آر آی صورت می‌گیرد.
کیست دندان چه عوارضی ایجاد می‌کند؟
کیست دندان برای بیمار توام با عوارضی است که اگر درمان نشود می‌تواند منجر به از بین رفتن بخش‌هایی از استخوان فک و دندان شود. حتی در موارد پیشرفته‌تر، این کیست‌ها می‌توانند سلامت بیمار را به خطر بیندازد.
در هر صورت، دندانپزشکان مرتبا به مراجعینی که با علائم کیست دندان به آن‌ها مراجعه می‌کنند توصیه می‌کنند که هر چه سریع‌تر نسبت به درمان کیست دندان خود اقدام کنند.
از مهمترین عوارضی که کیست‌های دندانی می‌توانند برای افراد ایجاد کنند میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- بروز عفونت در ناحیه دندان
- از دست دادن دندان و ضرورت کشیدن دندان
- بروز زائده های خوش خیم در فک
- ایجاد شکستگی در فک
روش های درمان کیست دهان و دندان چیست؟
یکی از مهمترین دغدغه های بیمارانی مبتلا به کیست بافتی دهان و دندان اطلاع از روش های درمان این کیست ها است. در پاسخ به این موضوع، میتوانیم مهمترین نکته در انتخاب روش درمانی را میزان پیشرفت و نوع کیست عنوان کنیم.
بسیاری از این کیست ها با یک جراحی ساده و با کمک بی حسی موضعی تخلیه می‌شوند. در این روش، با سریعترین حالت ممکن و بدون آسیب به بافت‌های مجاور کیست، مشکل برطرف می‌شود.
اما روش دیگری که معمولا جراحان متخصص در صورت شیوع بالای کیست انتخاب می‌کنند، روش جراحی مارسوپیالیزیشن است. در این روش دندانپزشک کیست را باز و مواد عفونی و زائد آن را تحلیه می‌کند. پس از آن با بخیه زدن بخش‌هایی از کیست، از بزرگتر شدن آن در آینده پیشگیری می‌کند.
در نظر داشته باشید در صورتی که کیست در ناحیه دندان عصب ریشه را از بین برده باشد، انجام عصب کشی دندان امری ضروری و غیرقابل انکار است. با این وجود، دندانپزشک قبل از هر اقدامی با عکسبرداری و سی تی اسکن از میزان و محل کیست اطمینان و در نهایت، بهترین روش را انتخاب و برای درمان اقدام می‌کند.
تفاوت کیست و آبسه دندان چیست؟
برای درک بهتر تفاوت بین کیست و آبسه دندان، می‌توانید به جدول زیر مراجعه کنید:
| مشخصه | کیست دندان | آبسه دندان |
|---|---|---|
| تعریف | یک کیسه بسته و پر از مایع است که در بافت‌های اطراف دندان تشکیل می‌شود. | یک عفونت حاد است که با تجمع چرک در بافت‌های دندان یا لثه همراه است. |
| علت | معمولا در نتیجه عفونت مزمن در پالپ دندان یا بافت‌های اطراف آن ایجاد می‌شود. | معمولا در اثر عفونت حاد باکتریایی ایجاد می‌شود. |
| رشد | معمولا رشد کندی دارد و ممکن است سال‌ها بدون علامت باشد. | معمولا رشد سریع‌تری دارد و به سرعت می‌تواند علائم ایجاد کند. |
| درد | معمولا بدون درد است، مگر اینکه عفونی شود یا به عصب فشار وارد کند. | معمولا دردناک است و می‌تواند به صورت ضربان‌دار یا ثابت باشد. |
| تورم | ممکن است باعث تورم خفیف و بدون درد شود. | معمولا باعث تورم شدید و قرمزی در ناحیه عفونت می‌شود. |
| چرک | حاوی مایع شفاف یا کمی کدر است. | حاوی چرک است. |
| درمان | معمولا نیاز به جراحی برای برداشتن کیست دارد. | ممکن است با آنتی‌بیوتیک و جراحی برای تخلیه چرک درمان شود. |
چه عواملی منجر به تشکیل کیست دندان می شوند؟
مشخص است که ایجاد کیست در دهان یا دندان، باید یک دلیل داشته باشد. درست است؟
دلایل زیادی هستند که می‌توانند منجر به ایجاد کیست در دهان شوند. عواملی که برجسته‌ترینِ آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- رشد دندان های دائمی در موقعیت نادرست
- غیر طبیعی رشد کردن دندان ها
- عوارض عصب کشی دندان
- وجود اختلالات ارثی یا گورلین
- رشد دندان عقل
- جهش های سلولی رشد دندان
کیست دندان عقل
کیست دندان عقل نوعی کیست دنتی ژروس (Dentigerous cyst) است که در اطراف تاج دندان عقل نهفته یا نیمه رویش یافته شکل می‌گیرد. این کیست زمانی ایجاد می‌شود که مایع میان دندان عقل و بافت اطراف آن تجمع می‌یابد. اگر دندان عقل به‌درستی رشد نکند و در فک نهفته باقی بماند، احتمال تشکیل این کیست افزایش می‌یابد.
در بیشتر موارد، کیست دندان عقل بدون علامت است و تنها در عکس‌های رادیوگرافی یا پانورامیک (OPG) کشف می‌شود. اما اگر درمان نشود، ممکن است باعث تخریب استخوان فک، جا به جایی دندان های مجاور، عفونت یا درد شود.
علائم شایع کیست دندان عقل
- تورم در ناحیه پشت فک
- احساس درد یا فشار
- بوی بد دهان یا ترشح چرک در موارد عفونی
- مشاهده توده یا برآمدگی در فک
درمان کیست دندان عقل
درمان بسته به اندازه کیست و شرایط دندان عقل انجام می‌شود:
- جراحی خارج کردن کیست و دندان عقل: در اکثر موارد، کشیدن دندان عقل نهفته به همراه کیست با جراحی ضروری خواهد بود.
- در موارد پیشرفته: اگر کیست بزرگ باشد و باعث تحلیل استخوان شده باشد، ممکن است نیاز به بازسازی ناحیه با استفاده از پیوند استخوان وجود داشته باشد.
- پیگیری منظم: حتی اگر کیست کوچک و بدون علامت باشد، باید تحت نظر قرار گیرد تا از پیشرفت آن جلوگیری شود.
💬 خانم دکتر بنیانیان:
در بسیاری از بیماران، کیست های دندان عقل کاملا بدون علامت هستند و تنها با یک عکس ساده قابل تشخیصند. به همین دلیل تاکید ما همیشه بر انجام بررسی های منظم رادیولوژیک به ویژه در دندان‌های عقل نهفته است؛ چرا که درمان زود هنگام، از عوارض جدی در آینده جلوگیری می‌کند.
چگونه میتوانیم از تشکیل کیست دهان جلوگیری کنیم؟
خبر خوش درباره کیست های دهان و دندان، این است که شما می‌توانید با رعایت برخی از نکات بهداشتی، از بروز این کیست ها در دهان خود پیشگیری کنید. نکاتی ساده که باید به مرور زمان، به بخشی از روتین زندگی شما درباره رعایت بهداشت دهان و دندان‌هایتان تبدیل شود.
مسواک زدن منظم و دقیق حداقل دو بار در روز و استفاده روزانه از نخ دندان، به پاکسازی کامل دهان و از بین بردن پلاک و باقیمانده‌های غذا کمک می‌کند. در نتیجه، احتمال باقی ماندن باکتری‌هایی که می‌توانند منجر به عفونت دندان شما شوند، کاهش پیدا خواهد کرد.
مراجعه منظم به دندانپزشک برای تشخیص زودهنگام مشکلات دندان و درمان آن‌ها هم از دیگر راهکارهای ساده ای است که می‌تواند از تشکیل این کیست های آزاردهنده جلوگیری کند.
تغذیه سالم و متعادل هم نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. مصرف غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های دهانی کمک می‌کند. از طرفی، ترک عادات مضری مانند سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل که می‌توانند به لثه‌ها و دندان‌ها آسیب برسانند، بسیار مهم است.
با این حال، باید بدانید که رعایت بهداشت دهان و دندان، تضمینی برای پیشگیری از بروز کیست دهان نیست. چرا که همانطور که در بالا نوشتیم، گاهی اوقات، دلایل تشکیل این کیست ها به خود شخص ارتباطی ندارد (عملا دست شما نیست!)
مثلا وقتی که دندان عقل در مسیر نامناسبی رشد می‌کند، یا شخص با یک اختلال ژنتیکی مواجه می‌شود.
درمان کیست های دندان و لثه
معمولا مناسب ترین درمان برای برداشتن کیست از روی لثه یا دندان شما، با توجه به نوع کیستی که دارید و البته، علت به وجود آمدن آن کیست، توسط دندانپزشک انتخاب می‌شود.
برای مثال برخی از کیست ها صرفا آبسه هایی ناشی از عفونت هستند که دندانپزشک در زمان عصب کشی دندان شما آن‌ها را تخلیه می‌کند. اما مواردی هم وجود دارد که در آن منشا کیست ها بیماری‌های لثه هستند. در چنین مواقعی، شخص باید ابتلا نسبت به درمان بیماری مورد نظر اقدام کند تا کیست با مصرف دارو درمان و یا جراحی آن امکانپذیر شود.
نکته مهم دیگری که در درمان کیست های دندان و لثه حائز اهمیت بسیاری زیادی است، این است که شما باید برای درمان و جراحی این کیست ها به یک متخصص و جراح لثه با تجربه و حاذق مراجعه کنید. چرا که تجربه و تبحر جراح می‌تواند به تشخیص دقیق علت تشکیل کیست و تسریع روند درمان شما کمک زیادی کند.
کلینیک دندانپزشکی دکتر بنیانیان از جمله کلینیک‌های تخصصی در حوزه خدمات دهان و دندان است که با حضور متخصصای زبده و نیز به کارگیری دستگاه‌هایی پیشرفته، اقدام به درمان انواع مشکلات دهان و دنداناز جمله درمان کیست می‌کند.
شما می‌توانید در صورت نیاز به معاینه و درمان انواع کیست در ناحیه دهان و دندان، با کارشناسان کلینیک ما به شماره ۰۲۱۸۸۵۳۹۷۲۰ تماس بگیرید و یا برای تعیین وقت، اطلاعات خود را در فرم زیر وارد کنید.
انواع جراحی برداشتن کیست
اگر دندانپزشک متخصص در رشته جراحی دهان و دندان، لازم بداند که کیست شما نیاز به جراحی دارد، باید فورا نسبه به جراحی برداشتن کیست اقدام کنید. چرا که قطعا دندانپزشک یکی از احتمالات بزرگتر شدن کیست، عفونت کردن آن و انتقال عفونت به سایر دندان‌ها را جدی دیده است.
در صورتی هم که فرد تمایلی به انجام این جراحی نداشته باشد، احتمالا مجبور می‌شود که دندان درگیر با کیست را به طور کامل بکشد.
برداشتن کیست دندان
برداشتن کیست یکی از معمول‌ترین و رایج‌ترین روش‌های درمان کیست دهان و دندان است. هرچند که برداشتن آن کیست به اندازه و میزان پیشروی آن بستگی دارد. گاهی لازم است تا ابتدا محتویات آن کیست تخلیه شود. گاهی هم ممکن است دندانپزشک تصمیم بگیرد که فورا کیست و بافت‌های اطراف آن را بردارد.
در صورتی که هدف برداشتن کل کیست باشد، بافت اطراف آن نیز به سرعت بهبود پیدا می کند. اما در صورتی که کیست در ناحیه استخوان فک باشد، پس از برداشتن کیست فرد نیازمند پیوند استخوان در این ناحیه می‌شود.
برداشتن کیست با لیزر
ابزار لیزر، صرفا قرار است فرایند برش آن کیست و محدوده‌ی اطراف آن را با دقتی بالا برای دندانپزشک شما عملیاتی کند. یعنی استفاده از لیزر یک روش درمانی مجزا محسوب نمی‌شود؛ بلکه ابزاری است که در کنار سایر روش‌های جراحی، دقت و سرعت عمل جراح را افزایش می‌دهد و در نتیجه، دوره نقاهت بیمار کوتاه‌تر می‌شود.
البته توجه داشته باشید که در برخی موارد، ممکن است استفاده از لیزر چندان هم مناسب نباشد! یعنی دندانپزشک با روش سنتی بتواند با دقت و سرعت بیشتری درمان شما را انجام دهد! بنابراین، بهتر است تصمیم‌گیری در مورد استفاده از لیزر را به عهده دندانپزشک خود بگذارید.
سرما درمانی
در این روش، کیست شما با روش منجمد کردن تا حد بسیار زیادی خشک می‌شود و نهایتا همراه با بافت آلوده‌ی اطرافش برداشته می‌شود.
سرمادرمانی با کمک نیتروژن مایع یا گازهای بسیار سرد دیگر صورت می‌گیرد. یعنی این مواد باعث ایجاد کریستال‌های یخ در داخل سلول‌ها شده و آن‌ها را از بین می‌برند.
با این حال، سرما درمانی برای همه انواع کیست‌ها مناسب نیست و برای کیست‌های بزرگ یا عمیق توصیه نمی‌شود. همچنین، عوارضی مانند تاول زدن در محل درمان، احتمال عفونت و تغییر رنگ پوست نیز از جمله عوارض این روش درمانی محسوب می‌شود.
تزریق دارو به کیست
آخرین روش متداول برای درمان کیست هم تزریق دارو به درون آن است. داروی مورد نظر معمولا یک نوع کورتیکواستروئید است که به کاهش التهاب و تورم اطراف کیست کمک می‌کند. البته این دارو به طور مستقیم عفونت را از بین نمی‌برد، اما با کاهش التهاب، به بهبود علائم بیمار و کوچک شدن کیست کمک می‌کند.
پس از اینکه کیست به اندازه کافی کوچک شد، دندانپزشک می‌تواند نسبت به جراحی آن اقدام کند.
جراحی کیست دندان چقدر طول میکشد؟
مدت زمان جراحی کیست دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا به اینکه کیست دقیقا در کجا قرار دارد، اندازه اش چقدر است، نوع آن کیست در کدام دسته قرار می‌گیرد و میزان درگیری کیست با بافت‌های اطراف چقدر است.
اما اگر بخواهیم یک زمان حدودی برای مدت زمان طول کشیدن درمان کیست با جراحی ارائه دهیم، باید عددی بین ۳۰ دقیقه تا ۹۰ دقیقه را به شما اعلام کنیم.
در موارد ساده، جراح با یک برش کوچک، کیست را تخلیه یا به طور کامل از دندان / دهان شما خارج می‌کند. اما در موارد پیچیده تر، ممکن است نیاز به برداشتن بخشی از استخوان فک یا حتی دندان مجاور باشد که طبیعتا زمان بیشتری هم نیاز دارد.
در کل، این جراحی اغلب به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و پس از پایان عمل، بیمار می‌تواند با رعایت توصیه‌های پس از جراحی، دوران نقاهت کوتاهی را طی کند.
تیم درمانی دکتر بنیانیان در تمامی مراحل، از ارزیابی اولیه تا پیگیری پس از جراحی، همراه شما خواهند بود تا روند درمان به بهترین شکل ممکن انجام شود.
درمان خانگی کیست دندان و دهان
یکی از سوالات متداولی که بسیاری از بیماران از متخصصان کلینیک دندانپزشکی دکتر بنیانیان می‌پرسند، این است که “چه راهکارهای خانگی‌ای برای درمان کیست دهان و دندان وجود دارد؟”
حقیقت این است که این موضوع بستگی بسیار زیادی به نوع کیست دارد. برای مثال، ممکن است برای آبسه‌های ناشی از عفونت دندان راهکارهایی خانگی وجود داشته باشد؛ اما برای کیست‌های ناشی از بیماری‌های لثه، درمان‌های خانگی موثر نخواهند بود.
راهکارهایی که ما در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، صرفا برای کاهش درد و التهاب کیست دهان شما مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس فراموش نکنید که از این راهکارها به عنوان درمان قطعی کیست دهان خود استفاده نکنید و حتما در اولین فرصت به یک دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.
استفاده از زردچوبه
ادویه ها دارای خاصیت ضد باکتریایی و ضد التهابی دارندو از همین رو، میتوانیم از زردچوبه برای درمان کیست استفاده کنیم. برای این کار، کافی است مقداری شیر را با یک قاشق زردچوبه ترکیب و مخلوط به دست آمده را روی کیست قرار دهید تا پس از مدتی شاهد کاهش درد و تورم آن باشید.
استفاده از روغن درخت چای
خاصیت ضدباکتریایی این روغن برای از بین بردن عفونت، به ویژه کیست ناحیه دندان بسیار مفید است. برای بهره مندی از خواص روغن درخت چای برای درمان کیست دهان و دندانتان، باید مقداری آب را با روغن درخت چای ترکیب و آن را رقیق کنید. سپس، باید در طول روز چندین مرتبه از این مخلوط با پنبه روی ناحیه کیست قرار دهید.
روغن میخک
روغن میخک به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی خود، برای تسکین درد دندان و مشکلات دهانی دیگری مانند کیست دهان و دندان استفاده می‌شود. برای استفاده از آن هم کافی است که پنبه را به این روغن آغشته کنید و روی دندان یا کیست خود قرار دهید.
آب نمک
بهترین و موثرترین دارویی که از دیرباز برای بیماری‌های دهان و دندان و حتی پیشگیری از مشکلات دندان توصیه و استفاده شده است، آب نمک است. شما می‌توانید آب نمک را به عنوان دهان شویه، روزانه چند مرتبه استفاده کنید. با این کار، رفته رفته زخم ها، التهابات و کیست‌هایتان فروکش می‌کنند.
بهترین دارو برای کیست دندان کدام است؟
باید ابتدا تاکید کنیم که هیچ دارویی به تنهایی نمی‌تواند کیست دندان شما را به طور کامل درمان کند. یعنی اگرچه داروها فقط می‌توانند به کنترل التهاب، عفونت و کاهش علائم کیست دندان شما کمک کنند، اما درمان اصلی اغلب جراحی یا درمان ریشه است.
با این حال، داروهایی که دندانپزشک ممکن است برای کنترل موقت وضعیت تجویز کند، عبارتند از:
آنتی بیوتیک ها: برای کاهش عفونت اطراف کیست استفاده می‌شود، به ویژه اگر بیمار دچار تورم، تب یا ترشح چرک باشد.
- آموکسی‌سیلین (یا آموکسی سیلین+ کلاوولانات)
- مترونیدازول (گاهی در ترکیب با آموکسی سیلین)
- در صورت حساسیت: کلیندامایسین یا آزیترومایسین
مسکن ها و ضد التهاب ها:
- برای کنترل درد و التهاب اطراف کیست مفید هستند.
ایبوپروفن، ژلوفن یا استامینوفن (در مواردی که بیمار مشکلات گوارشی یا حساسیت به NSAIDs دارد)
دهانشویه های آنتی سپتی
- برای کاهش بار میکروبی ناحیه و جلوگیری از عفونت‌های ثانویه:
- کلرهگزیدین ۰.۲٪ (استفاده محدود تا ۲ هفته)
⚠️ نکته مهم: داروها می‌توانند شرایط را موقتا پایدار کنند. اما برای درمان قطعی کیست، بسته به نوع آن، باید اقداماتی مانند درمان عصب کشی دندان، جراحی خارج کردن کیست یا کشیدن دندان درگیر (در موارد غیرقابل نگهداری) انجام شود.
کشیدن دندان کیست دار
کشیدن دندان کیست دار یکی از روش های درمانی رایج در مواردی است که دندان درگیر به قدری آسیب دیده که دیگر قابل حفظ نیست، یا زمانی که کیست باعث تخریب شدید بافت های اطراف آن شده باشد.
چه زمانی کشیدن دندان کیستی ضروری است؟
دندانپزشک ممکن است تصمیم به کشیدن دندان بگیرد در شرایطی مانند:
- دندانی که ریشه آن به شدت تحلیل رفته یا دچار شکستگی شده
- وجود کیست بزرگ یا عفونت شدید که با درمان ریشه قابل کنترل نباشد
- درگیری هم زمان کیست با استخوان فک یا دندان های مجاور
- کیست هایی مانند دنتی ژروس که دندان عقل نهفته را درگیر کردند.
جمع بندی نهایی
کیست دهان یا دندان اگرچه عارضه‌ی آزاردهنده و ناراحت کننده است. اما یک مشکل قابل درمان است که با مراجعه به موقع به دندانپزشک و انجام درمان‌های مناسب، می‌توانید از تشدید آن و بروز عوارض احتمالی شدیدتر در آن جلوگیری کنید.
