روکش دندان
یکی از راهکارهای محافظت از دندان ترمیم شده، روکش کردن آن دندان است. اما روکش دندان از چه جنسی است؟ آیا همهی دندانهای ترمیمی به روکش احتیاج دارند؟ مزایا، معایب و عمر روکش دندان چقدر است؟ با ما در این محتوا از کلینیک دندانپزشکی دکتر بنیانیان همراه باشید تا به بررسی تمام این موارد بپردازیم.
آنچه در این مقاله میخوانید:
- ۱ روکش دندان چیست؟
- ۲ چه زمان به روکش دندان نیاز داریم؟
- ۳ کاربردهای روکش
- ۴ فیلم تحویل پست و قالب گیری روکش دندان
- ۵ انواع روکش های دندان از نظر مواد
- ۶ روکش دندان فوری
- ۷ روکش دندان عصب کشی شده
- ۸ روکش دندان جلو
- ۹ روکش دندان یکسره
- ۱۰ مراحل انجام روکش دندان
- ۱۱ مزایای روکش دندان
- ۱۲ معایب روکش دندان
- ۱۳ عمر روکش دندان
- ۱۴ بهترین روکش برای شما کدام است؟
- ۱۵ آیا تمام دندان هایی که عصب کشی میشوند، به روکش نیاز دارند؟
- ۱۶ آیا روکش دندان دردناک است؟
- ۱۷ چه عواملی موجب شکستن روکش دندان میشوند؟
- ۱۸ مراقبت های بعد از روکش
- ۱۹ تعویض روکش دندان
- ۲۰ درمان عفونت دندان روکش شده
- ۲۱ سوالات متداول روکش دندان
روکش دندان چیست؟
روکش دندان یا تاج دندان (Dental Crown) قطعه ای است پروتزی در دندانپزشکی که با هدف محافظت از دندان یا پایه ایمپلنت روی آن قرار می گیرد و کاملا شکل دندان طبیعی انسان را دارد. این پروتز پس از قالب گیری توسط دندانپزشک در لابراتوار ساخته شده و دوباره توسط دندانپزشک روی دندان یا پایه چسبانده می شود.
با کمک روکش، دندان شما از نظر ظاهری دقیقا به ظرافت، زیبایی و فرم یک دندان طبیعی و سالم خواهد بود. روکشها در دسته پروتز دندانی جای میگیرند و یا بر روی دندان طبیعی فرد قرار میگیرد (معمولا بعد از عصب کشی دندان)، یا بر روی پایه ایمپلنت دندان.
چه زمان به روکش دندان نیاز داریم؟
دندانهای عصب کشی عمدتا حالت شکنندهای دارند. زیرا دندانپزشک به ناچار، قسمتهایی از دندان که حاوی پوسیدگی و ترَک بودند را برداشته و با مواد مخصوص پر کرده است.
این دندانها علاوه بر اینکه در مقابل عوامل بیرونی (مانند فشار، ضربه، سرما و گرما) حساس ترند، ظاهر خوبی نیز ندارند. شاید اگر دندانتان را با مواد کامپوزیتی پر کرده باشید، ظاهر بهتری داشته باشد. اما مواد آمالگام که برای پر کردن دندان به کار میروند، تیره رنگ و نازیبا هستند.
روکش در چنین شرایطی، به کمک شما میآید و با قرار گیری در دور تا دور دندان، علاوه بر ظاهر زیبا و طبیعی خود، به محافظت از دندان شکننده شما نیز کمک میکند.
اما این تنها کاربرد روکش نیست! در ادامه، با تعداد بیشتری از کاربردهای روکش دندان آشنا خواهیم شد.
کاربردهای روکش
روکش برای کسانی که دچار عیوب دندانی هستند و از شکل، موقعیت و رنگ دندانشان راضی نیستند هم کاربرد دارد. اگرچه که اولین راهکار رفع ناهنجاریهای دهان و دندان درمان ارتودنسی است؛ اما در شرایطی که امکان ارتودنسی فراهم نباشد، روکش کردن دندان بهترین راهکار خواهد بود.
روکش دندان در موارد دیگری نیز مورد استفاده قرار میگیرد. برای مثال:
- برای دندانهای شکسته
- برای دندانهای پوسیده
- وقتی که دندانهایتان تحت درمان ریشه یا عصب کشی قرار گرفتند.
- مال اکلوژن دندان.
- زمانی که ایمپلنت دندان انجام دادید.
- بازسازی دندانهای تراشیده
- ترمیم دندانهای نوک تیز یا با شکل غیرعادی
- بستن فاصله بین دندانها
- بهبود ظاهر دندانهای کوچک تر از حد متوسط
- بهبود زیبایی ظاهر دندانهایی که دچار تغییر رنگ شدید یا رنگ ناهموار شدند (تا حدی که با بلیچینگ دندان نیز قابل رفع نیستند)
فیلم تحویل پست و قالب گیری روکش دندان
انواع روکش های دندان از نظر مواد
روکشهای دندان از نظر جنس مواد انواع مختلفی دارند. دندانپزشک متخصص بر اساس مکان قرارگیری روکش، بودجه فرد، نوع کاربرد روکش، نحوه و میزان رعایت بهداشت فردی و سایر شرایط شما، پس از معاینه دقیق بهترین پیشنهاد را برایتان ارائه میکند.
به طور کلی انواع روکش دندانی عبارتند از:
۱. روکش تمام پرسلن یا تمام چینی
روکش های تمام چینی از جنس سرامیک ساخته شدند و به روکش های تمام سرامیکی و تمام پرسلن نیز شهرت دارند. این روکشها، محبوب ترین نوع روکش در بین تمام روکشهای دندان هستند.
کاربرد روکش تمام پرسلن عمدتا برای برای دندانهای جلویی فک است. زیرا ظاهر طبیعی، سفید و زیبایشان، ظرافت یک دندان طبیعی را به فرد هدیه میدهد.
انواع روکش های تمام سرامیکی عبارتند از:
- روکش های زیرکونیا ( Zirconia Crowns )
روکشهای زیرکونیا یکی از جدیدترین و پرکاربردترین روکشهای امروزی هستند که در تولید آنها از بهترین مواد سرامیکی استفاده میشود. شفافیت، ظاهر و ماندگاری این روکشها شبیه به یک دندان طبیعی است و به دلیل مقاومت بالایشان، هم برای دندانهای خلفی و هم قدامی قابل استفاده است.
- روکش های سرامیک شیشه ( Glass Ceramic )
انواع مختلفی از روکشهای سرامیک شیشه وجود دارند. برای مثال روکش ایمکس (Emax)، Empress LiSi, یا Suprinity. این نوع روکشها استحکام، زیبایی و ظرافت کمتری نسبت به روکشهای زیرکونیا دارند.
- روکش های سرامیک هیبرید ( Hybrid Ceramic )
مواد تشکیل دهنده روکش سرامیک هیبرید از ترکیب مواد سرامیکی و کامپوزیتی بدست میآید. این روکشها از نظر زیبایی و مقاومت نسبت به ۲ نوع روکش قبل درجه پایین تری دارند و برای کسانی که عاج دندان کمی دارند مورد استفاده قرار میگیرد.
۲. روکش های رزینی
روکشهای رزینی از جنس پلاستیک هستند و بیشتر جنبه موقتی دارند. یعنی، در مواقعی که دندان فرد تراش میخورد و منتظر تهیه روکش خود در لابراتوار است، برای پر کردن فضای خالی از این روکش استفاده میشود.
۳. روکش تمام فلزی
روکشهای دندان فلزی را از آلیاژهای مختلفی مانند فلز، نیکل، کروم و یا حتی طلا میسازند. تاجهای این فلزات تحمل بالایی در مقابل جویدن و گاز گرفتن دارند. به همین دلیل، ماندگاری بالایی دارند و به ندرت دچار ترک خوردگی و شکستگی میشوند.
در مقابل این مقاومت بالا، روکشهای فلزی دارای معایب و نقطه ضعفهایی چون رنگ نازیبا و قیمت زیاد هستند. اما میتوان آنها را بهترین نوع روکش برای دندانهای آسیاب خارج از دید معرفی کرد.
۴. روکش دندان استیل (ضد زنگ)
روکشهای استیل ضد زنگ روکشهای پیش ساختهای هستند که به عنوان روکش موقت روی دندانهای دائمی استفاده میشوند و از پرکردگی دندان محافظت میکنند.
روکش استیل در اکثر موارد برای دندانهای شیری کودکان مورد استفاده قرار میگیرد و با پوشاندن کل دندان باعث جلوگیری از پوسیدگی بیشتر میشود. این روکش به دلیل قیمت پایین و عدم نیاز به ویزیتهای متعدد، برای کودکان بسیار پرکاربرد است.
۵. روکش های دندانی فلز-سرامیک یا پرسلن ذوب شده به فلز (PFM)
بدنه اصلی روکش دندان فلز-سرامیک فلزی و رویه آن سرامیکی است. این روکش را میتوان برعکس روکشهای تمام فلزی، به خوبی با رنگ طبیعی دندانهای مجاور مطابقت داد و حتی از قابلیت مستحکم بودن فلز آن نیز استفاده کرد.
روکشهای دندانی PFM قیمت مناسبی دارند و از این رو مورد استقبال بسیاری از متقاضیان و دندانپزشکان قرار میگیرند. اما خالی از ایراد هم نیستند! مثلا ممکن است قسمت پرسلنی تاج به مرور دچار شکستگی یا ترک خوردگی شود و یا فلز زیر سرامیک به شکل یک خط تیره دیده شود. به خصوص اگر لثههای بیمار عقب نشینی کرده باشد.
۶. آنله و تاج های ۳/۴
آنلهها (onlay) و تاجهای ۳/۴ انواع تاجهای دندان هستند که به اندازهی دیگر تاجهای دندان نمیتوانند دندان زیرین شما را بپوشانند و برای زمانی مناسب هستند که هنوز ساختار دندانی محکمی دارید.
آنلهها یک روش محافظهکارانهتر در مقایسه با پوشش کامل تاج محسوب میشوند. در این روش دندانپزشک ناحیهی آسیب دیده را برداشته و برای قرار دادنِ تاج دندان، شکل جدیدی به دندان میدهد.
ما در مقاله دیگری به توضیح کامل و مفصل اینله و انله دندان پرداختیم.
روکش دندان فوری
شاید تا به حال نام روکش دندان فوری را شنیده باشید. این روکشها در بسیاری از مواقع، کاربردهای اثرگذاری را در فرایند دندانپزشکی ایفا میکنند. برای مثال، زمانی که در حال ایمپلنت کردن دندانهای خود هستید.
در چنین شرایطی (خصوصا اگر دندانی که کشیده باشید در جلوی صورتتان باشد)، نبودن دندان ظاهر نامناسبی ایجاد میکند. به همین دلیل، دندانپزشک تا زمان آماده شدن روکش اصلی شما، از روکش فوری استفاده میکند.
به طور کلی، در فرایندهایی که نیاز به تولید روکش اصلی، کامپوزیت دندان و لمینت دندان در لابراتوار باشد، میتوانید از روکش فوری دندان استفاده کنید.
روکش دندان عصب کشی شده
پس از ترمیم و درمان ریشه و پر کردن وسیع دندان، ممکن است بافتهای اصلی دندان به اندازهی کافی برای نگهداری پرکردگیها و مقاومت در برابر فشارهای بیرونی قوی نباشند. در چنین شرایطی، دندانپزشک به شما پیشنهاد میدهد که دندان خود را روکش کنید.
به همین دلیل است که روکش دندان عصب کشی شده از دندان شما در برابر آسیبهای بعدی و هزینههای جانبی ناشی از خالی شدن پر کردگیها و شکستگی محافظت خواهد کرد.
روکش دندان جلو
روکش کردن دندان جلوی فک، علاوه بر اینکه جنبه درمانی دارد، روی زیبایی ظاهری چهره در هنگام صحبت کردن، غذا خوردن و لبخند زدن نیز تاثیر میگذارد. لذا روکش دندان جلو از اهمیت بالایی برخوردار است.
لذا در شرایطی که دندان جلوی شما دچار آسیب دیدگی، پوسیدگی، ترک و یا شکستگی شد، بهتر است در اولین فرصت به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید تا دندانپزشک پس از تدوین برنامه درمانی، بهترین راهکار برای شما در نظر بگیرد.
روکش دندان یکسره
روکش یکسره نوعی روکش دندانی موقتی و فوری است. این روکش برای زمانی که در حال درمان تعداد زیادی از دندانهای خود به صورت همزمان هستید مناسب است و تا زمانی که روکشهای اصلی، کامپوزیت و یا لمینتهای شما آماده نشده است، مورد استفاده قرار میگیرید.
روکش های دندانی یک سره، نوعی کامپوزیت فوری و متحرک هستند که بسیاری از شما آنها را با نام تجاری “اسنپ آن اسمایل” میشناسید.
مراحل انجام روکش دندان
۱- تراش دندان برای روکش و قالب گیری
۲- امتحان روکش
۳- تحویل و نصب روکش
مزایای روکش دندان
روکشهای دندان دارای مزایای بسیاری هستند. تعدادی از این مزایا شامل موارد زیر هستند.
- داشتن دندانهای سفید و شفاف با ظاهری طبیعی
- مقاومت در برابر لک
- دوام و ماندگاری طولانی
- ترمیم مشکلات ظاهری جزئی
- ترمیم مینای دندان آسیب دیده
- نتایج سریع و عالی و عدم نیاز به مراجعه زیاد به پزشک
- مناسب برای پر کردن شکاف بین دندانها
- مناسب برای پوشاندن دندانهای تغییر رنگ داده یا ترک خورده و صاف کردن دندانهای نامرتب
معایب روکش دندان
نصب هیچ ماده و جنس بیرونی در دهان شما بدون عوارض نخواهد بود. چه ایمپلنت دندان باشد، چه لمینت و چه روکش! روکش هم در کنار مزیتهایش، معایب و نقاط ضعفی دارد. برای مثال:
- روکش منجر به آسیب و تراش تاج دندان میشود.
- اگر بهداشت دهان و دندان خود را رعایت نکنید و یا اگر غذاهای سفت بخورید، روکشتان میشکند.
- لایهای از مینای دندانتان برای نصب روکش از بین میرود.
- ممکن است به نوشیدنیها و غذاهای گرم و سرد حساس شوید.
- وجود یک خط تیره در کنار خط لثهی دندان تاجدار (به خصوص اگر یک تاج پرسلنی ذوب شده با فلز باشد).
- احتمال افتادن روکش وجود دارد.
عمر روکش دندان
به طور متوسط، روکشهای دندان بین ۵ تا ۱۵ سال دوام میآورند. طول عمر یک تاج به میزان «ساییدگی و گسستگی» آن، چگونگی رعایت اصول بهداشت دهان و دندان و عادات شخصی مرتبط با دهان بستگی دارد. این عادات مربوط به دهان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ساییدن یا فشردن دندانهای خود
- جویدن یخ.
- جویدن ناخنها.
- استفاده از دندانهای خود برای باز کردن بستهبندیها.
بهترین روکش برای شما کدام است؟
استحکام و زیبایی، دو عامل اصلی در هنگام انتخاب بهترین روکش دندان هستند. طبیعتا، مناسب ترین انتخاب برای دندانهای جلوی صورت، روکشهای کامپوزیتی و سفید رنگ هستند. زیرا این روکشها بالاترین میزان جذابیت، سفیدی و شفافیت را در میان سایر مدلهای روکش دارا هستند.
اما در شرایطی که دندان مورد نظری که قصد روکش کردن آن را دارید، در انتهای فک قرار داشته باشد (دندان آسیاب باشد) و فشار زیادی در هنگام جویدن غذا به آن وارد شود؛ بهتر است از فاکتور زیبایی صرف نظر کنید و روکشهای فلزی را انتخاب کنید.
روکشهای فلزی، بالاترین میزان استقامت و استحکام را در میان سایر نمونههای مشابه دارا هستند. همچنین، به دلیل قرار نگرفتن در معرض دید، نگرانی از بابت رنگ و ظاهر آنها وجود ندارد.
با توجه به این توضیحات، به ۲ نکته اساسی توجه داشته باشید:
۱- روکشهای کامپوزیتی موجود در بازار، استحکام و استقامت خوبی دارند و برای دندانهای عقب فک نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
۲- مناسب ترین شخص برای راهنمایی شما در خصوص انتخاب بهترین روکش، دندانپزشکتان است. زیرا او به تمام شرایط و وضعیت دندان شما مشرف است و میتواند بهترین نوع روکش دندان را برای شما انتخاب کند.
آیا تمام دندان هایی که عصب کشی میشوند، به روکش نیاز دارند؟
یکی از تصورات اشتباه افراد در خصوص ترمیم ریشه دندان و روکش، این است که فکر میکنند دندان در صورت عصب کشی باید به صورت قطعی و حتمی روکش شود.
وقتی که ما از دکتر بنیانیان خواستیم تا این موضوع را به ما توضیح دهند، به این جمع بندی رسیدیم:
این تصور اشتباه است. درمان ریشه دندان به تنهایی دلیلی برای الزام روکش نیست. در شرایطی که امکان بیلدآپ دندان وجود داشته باشد، بیمار نیازی به روکش دندان نخواهد داشت.
بیلداپ روشی برای بازسازی تاج دندانی است که در اثر پوسیدگی، شکستگی یا در طی درمان ریشه و عصب کشی از بین رفته باشد. در این روش، هدف حفظ باقیمانده دندان است و در آن تمام بافت باقی مانده از دندان نگه داشته شده و با موادی مثل آمالگام یا کامپوزیت بازسازی می شود.
با کمک بیلدآپ، میتوان بخش عظیمی از بافت اصلی دندان را حفظ کرد که البته این موضوع، به مهارت و تخصص دندانپزشک در انجام درمان ترمیم ریشه دندان (عصب کشی) دارد.
آیا روکش دندان دردناک است؟
در برخی موارد بسیار نادر ممکن است فرد پس از انجام روکش، احساس درد یا حساسیت دندان را تجربه کند. به طور معمول این دردها موقتی است و مشکلی حاد نخواهد بود.
توجه کنید که در بسیاری از مواقع، دندانی که روکش میشود، دندانی ترمیمی و فاقد اعصاب است. لذا دندانپزشک، حتی از بی حسی نیز برای نصب روکش استفاده نمیکند.
وجود درد، ممکن است به دلیل بلند بودن زیاد روکش و فشار آوردن به دندان مقابل (پایین یا بالا) باشد که در این صورت با مراجعه به پزشک این مشکل برطرف میشود.
در نهایت، در صورتی که بعد از انجام روکش دندان، درد و حساسیتهای مداوم و طولانی مدتی را تجربه کردید، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید علت این موضوع مورد بررسی قرار بگیرد.
چه عواملی موجب شکستن روکش دندان میشوند؟
روکش دندان به ۲ دلیل میشکند:
- علت اول، لابراتوار است. اگر نکات تخصصی تولید و ساخت روکش در لابراتوار رعایت نشود، بعدها باعث شکستن یا آسیب میشود.
- علت دوم، عدم مراقبت درست از جانب بیمار است. چنانچه شخص به نکات و توصیههای دندانپزشک مبتی بر مراقبت از روکش توجه نداشته باشد، ممکن است ناخواسته باعث شکستن روکش شود.
مراقبت های بعد از روکش
روکش کردن دندان هم مانند باقی فرایندهای دندانپزشکی، به مراقبت بیمار نیاز دارد. مهمترین مواردی که باید پس از نصب روکش رعایت شوند، شامل موارد زیر هستند.
- به طور منظم و حداقل دو بار در روز مسواک بزنید.
- از نخ دندان و دهانشویه استفاده کنید.
- از مسواکهای نرم استفاده کنید.
- آجیل و غذای سفتی که ممکن است باعث شکستگی روکش شود نخورید.
- برای حفظ رنگ روکش دندان، همیشه بعد از صرف غذا یا نوشیدنیهای رنگی مثل چای و قهوه، مسواک بزنید.
- از مواد غذایی خیلی سرد یا خیلی گرم استفاده نکنید. زیرا ممکن است باعث ترک دندان شود.
تعویض روکش دندان
روکشهای دندان اگر چه برای دائمی بودن طراحی نشدهاند، اما ساختار آنها در کنار مراقبتهای شما به گونهای خواهد بود که روکش برای سالیان طولانی دوام بیاورد.
برای مثال، اگرچه که طول عمر روکش بین ۵ تا ۱۵ سال است؛ اما در صورت استفاده از روکش خوب و مراقبهای اصولی از آن، میتوانند تا ۲۵ سال نیز عمر کنند.
در نهایت و پس از گذشت این زمان، در صورتی که روکش بشکند یا بیوفتد، میتوانید با مراجعه به دندانپزشکی، نسبت به تعویض روکش خود اقدام نمایید.
در برخی موارد مانند موارد زیر، نیاز به تعویض روکش الزامی خواهد بود:
- تغییر رنگ و بدرنگی روکشها
- ورم لثه یا بروز درد دندان
- فرسودگی و آسیب دیدگی روکش
- پسروی لثه اطراف دندان
درمان عفونت دندان روکش شده
نوع درمان برای عفونت دندان روکش شده به عوامل مختلفی چون محل اولیه آبسه، احتمال گسترش عفونت و میزان گسترش، میزان واکنش سیستم ایمنی بدن به عفونت بستگی دارند.
ما بر اساس این عوامل درمانهای مختلفی برای بیمار در نظر میگیریم:
- درمان ریشه
- آپیکواکتومی (برداشتن انتهای ریشه)
- تجویز آنتی بیوتیک
- تخلیه چرک به طور مستقیم
- تعویض روکش
- کشیدن دندان (در موارد شدیدتر)
همچنین بخوانید : روش های بازسازی تاج دندان چیست؟
سوالات متداول روکش دندان
چه زمانی باید دندان را روکش کنیم؟
زمانی که نسوج تاجی دندان دچار سایش و پوسیدگی شدند و یا زمانی که دندان را ترمیم کردیم.
روکش دندان برای چه افرادی مناسب نیست؟
درست است که روکش دندان روشی موثر برای ترمیم و محافظت از دندانها است. اما همیشه برای همه افراد مناسب نخواهد بود. مواردی که روکش کاربرد ندارد عبارتند از:
- وجود ترک های عمیق در دندان
- آسیب دیدن ریشه دندان
- آسیب دیدن پالپ دندان
تفاوت روکش با لمینت و کامپوزیت
از روکش دندان برای مشکلات دندانی وسیع و بزرگ استفاده میشود. اما کامپوزیت، موادی است که آن را به طور مستقیم روی سطح دندان قرار میدهند تا عیب دندان را بپوشانند. لمینت دندان نیز برای ترمیم مشکلات ظاهری دندان، زیباتر کردن دندانها و اصلاح طرح لبخند استفاده میشود.
آیا دندان روکش شده دچار پوسیدگی و عفونت می شود؟
بله. پوسیدگی دندان زمانی اتفاق میفتد که باکتریها در ریشه دندانها، لثه و یا پالپ رشد کرده و منجر به ایجاد عفونت و یا آبسه شوند. از این رو اگر روکش دندان به هر دلیلی دچار مشکل شود، این باکتریها در زیر روکش تجمع میکنند و در کنار پوسیده شدن، باعث عفونت نیز میشوند.
آیا روکش کردن دندان درد دارد؟
روکش دندان اگر با روشهای استاندارد، اصولی و با رعایت کامل موارد بهداشتی، در مطب و توسط دندانپزشکی متخصص و با تجربه انجام شود، هیچ دردی ایجاد نخواهد کرد.
مدت زمان روکش کردن دندان چند روز است؟
به طور معمول ساخت روکش در مدت ۳ الی ۴ هفته و نصب آن ۱ جلسه طول میکشد.
آیا یک دندان روکش به مراقبت خاصی نیاز دارد؟
بله. برای افزایش طول عمر روکش دندان بهتر است کارهای زیر را انجام دهید:
- دوبار در روز مسواک بزنید.
- تخ دندان بکشید.
- مواد سفت و چسبنده نخورید.
چقدر این پست مفید بود؟
روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!
میانگین امتیاز ۴.۷ / ۵. تعداد آرا: ۲۳۷۰
تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.