مراحل کامپوزیت دندان

بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد که طول عمر ترمیم‌های کامپوزیتی مبتنی بر رزین قابل مقایسه با طول عمر ترمیم‌های آمالگام نقره-جیوه است که به مراحل کامپوزیت دندان بستگی دارد. بسته به مهارت دندانپزشک، خصوصیات بیمار و نوع و محل آسیب، ترمیم‌های کامپوزیت می‌تواند طول عمری مشابه با ترمیم‌های آمالگام داشته باشد. ظاهر ترمیم‌های کامپوزیتی مبتنی بر رزین بسیار بهتر از ترمیم‌های آمالگامی است. در اینجا مراحل کامپوزیت دندان را شرح می‌دهیم.

کامپوزیت دندان چیست؟

کامپوزیت‌های دندان رزینی (که بهتر است به آنها «کامپوزیت‌های مبتنی بر رزین» یا «رزین‌های پر شده» گفته شود) سمان‌های یا سیمان‌های دندانی هستند که از رزین‌های مصنوعی ساخته شده‌اند. رزین‌های مصنوعی از آنجا که نامحلول بوده‌اند، از نظر ظاهری شبیه دندان هستند، فاقد حساسیت به دهیدراتاسیون‌اند، دستکاری آنها آسان است، ارزان قیمت هستند و به عنوان مواد ترمیمی تکامل یافته‌اند. رزین‌های کامپوزیتی معمولاً از Bis-GMA و دیگر مونومرهای دی متاکریلات (TEGMA،UDMA HDDMA)، یک ماده‌ی پرکننده (فیلر) مانند سیلیس و در اکثر کاربردهای فعلی، یک آغازگر نوری تشکیل شده‌اند. دی متیل گلیوکسیم نیز معمولاً برای دستیابی به خواص فیزیکی خاصی مانند قابلیت جریان اضافه می‌شود. بهبود بیشتر خواص فیزیکی با فرموله کردن غلظت‌های منحصر به فردِ هر یک از اجزاء بدست می‌آید.

دلایل استفاده از کامپوزیت دندان

هر دندانپزشک برای جایگزین کردن آمالگام با رزین کامپوزیت دلایل خاص خود را دارد. برخی از دلایل استفاده از کامپوزیت دندان به شرح زیر می‌باشد:

• فیلرهای کامپوزیت رزینی شبیه دندان‌های طبیعی هستند و حتی می‌توانند به عنوان روکش دندان طبیعی بکار روند.
• فیلرهای کامپوزیت رزینی به اندازه‌ی فیلرهای آمالگام قوی هستند، اما طبیعی‌تر به نظر می‌رسند. در واقع، شما می‌توانید چندین فیلر را در دندان‌های جلویی خود قرار دهید و هیچ کس نمی‌شود که آیا شما دندان‌های طبیعی دارید یا دارای دندان‌های پر شده هستید.
• فیلر کامپوزیت رزینی به دندان آسیب نمی‌رساند.
• فیلرهای کامپوزیت رزینی منبسط و منقبض نمی‌شوند. این یعنی دندان نیاز به پر شدن دارد و دندان‌های اطراف دچار هیچ آسیبی نمی‌شوند.
• پرکردگی‌های کامپوزیت رزین نیاز به جلسات دندانپزشکی کمتری دارند.
• بسته به میزان پوسیدگی دندان، پرکردگی کامپوزیت رزین را می‌توان در چند دقیقه تکمیل کرد. کل فرآیندِ پر کردن در یک ویزیت انجام می‌شود که به صرفه‌جویی در وقت بیمار کمک می‌کند و به دندانپزشکان اجازه می‌دهد فضای مطب را برای سایر بیماران آماده کنند.
• پس از قرار دادن رزین کامپوزیت، عملاً هیچ محدودیتی وجود ندارد. بیماران می‌توانند هر آنچه می‌خواهند بخورند. ممکن است نیاز باشد تا اثر Novocain از بین برود، اما لازم نیست از دستورالعمل‌های دقیقِ پرکردگی‌های آمالگام پیروی کنند.
• قیمت کامپوزیت دندان نیز کمتر از قیمت لمینت دندان است.

ماندگاری کامپوزیت دندان

مواد کامپوزیت رزین یک ماده ترمیم کننده دندان محبوب هستند، اما در مقایسه با سایر مواد، طول عمر آنها چندان زیاد نیست. با این حال ، به کمک روش‌هایی می‌توان طول عمر ترمیم‌های کامپوزیتی را بیشتر کرد. ترمیم‌های کامپوزیت رزینی دارای مزایای زیادی هستند، اما یکی از معایب اصلی آنها این است که به اندازه‌ی سایر فیلینگ‌ها و ایمپلنت دندان دوام ندارند.

اکثر متخصصان اتفاق نظر دارند که ترمیم‌های کامپوزیتی بین پنج تا هفت سال دوام دارند، البته برخی می‌گویند ۱۰ سال. تا زمانی که کامپوزیت با سایر متریال‌های ترمیمی مقایسه نشود، این طول عمر مدت زمان مناسبی به نظر می‌رسد. به طورمثال، آمالگام می‌تواند از ۱۰-۱۵ سال دوام داشته باشد و همین امر در مورد سرامیک و طلا صادق است.

مراحل کامپوزیت دندان

• آماده سازی (کوتاه کردن) دندان (در صورت نیاز)
• اسید اچ کردن مینای دندان (و عاج)
• استفاده از عامل باندینگ
• قرار دادن و جایگذاری کامپوزیت دندان
• کیورینگِ ترمیم
• شکل‌دهی نهایی و پولیشینگ
• مراقبت‌های بعدی / موارد احتیاطی

چرا در کامپوزیت دندان از تکنیک لایه‌بندی استفاده می‌شود؟

در سالهای اخیر، پزشکان مختلف برای دستیابی به ترمیم طبیعی‌تر از تکنیک‌های لایه‌بندی آناتومیک استفاده کرده‌اند. هدف این تکنیک این است که ساختار دندانِ از دست رفته را لایه به لایه با استفاده از مواد کامپوزیت با کدورت‌های مختلف بازسازی کنید. برخی از تکنیک‌ها نسبتاً پیچیده هستند و از سایه‌ها و لایه‌های متعددی استفاده می‌کنند و یادگیری و استفاده از آنها در عملیات دندانپزشکی روزانه دشوار است.

این تکنیک تنها از چهار یا پنج لایه‌ی مختلف یک ماده کامپوزیت در سه یا چهار کدورت استفاده می‌کند و نتیجه‌ی قابل پیش‌بینی را به دست می‌آورد. به همین دلیل، می‌توان آن را در عملیات دندانپزشکی روزانه برای هر کلاس IV یا ترمیم لبه انسیزالِ شکسته استفاده کرد.

مواد کامپوزیتی به خوبی با ساختار طبیعی دندان ترکیب می‌شوند به طوری که خطِ آماده‌سازی قابل رویت نیست و ترمیم‌ها به خوبی یکپارچه و ادغام می‌شوند. میزان لایه‌بندی آناتومیک بستگی به کلاس و اندازه‌ی ضایعه دارد. با ترمیم‌های کوچک کلاس III و V، دستیابی به زیبایی خوب با یک یا دو لایه از مواد کامپوزیت آسانتر است. با این حال، برای ترمیم‌های بزرگ کلاس IV، این تکنیک همراه با مواد کامپوزیتی که دارای طیف وسیعی از سایه‌های شفاف، مات طبیعی و فلورسانس برای بازآفرینی یک ظاهر طبیعی هستند، به طور معمول استفاده می‌شود.

اصلاح و فرم دهی ونیر کامپوزیت

اصلاح فرم و اندازه‌ی دندان یکی از تکنیک‌های دندانپزشکی زیبایی است. در این روش مقدار کمی از مینای دندان (لایه خارجی دندان) تراشیده می‌شود تا شکل، بلندی یا سطح دندان اصلاح گردد. اصلاح فرم و اندازه‌ی دندان عمدتاً همراه با روش باندینگ انجام می‌گیرد. باندینگ یک تکنیک دندانپزشکی زیبایی است که در آن شکل دندان به کمک مواد کامپوزیتی که همرنگ دندان هستند اصلاح می‌شود. یکی از روش‌های اصلاح شکل دندان‌ها و میزان کردن آنها استفاده از ونیر کامپوزیت است. همچنین در این عملیات، سفید کردن دندان ها و افزایش طول تاج دندان نیز صورت می‌گیرد. اصلاح شکل دندان و میزان کردن دندان‌ها به کمک ونیز کامپوزیت‌ها لبخندی زیبا را بر روی لب‌هایتان خواهد نشاند. دندانپزشک معمولاً در ابتدا از یک کامپوزیت بزرگ و حجیم استفاده می‌کند و سپس آن را با مته تراش داده و شکل و فرم می‌دهد. در هنگام اصلاح و پولیش کامپوزیت، شما لرزش‌های مته را احساس می‌کنید اما حتی اگر از دندانپزشک از ماده بی‌حسی نیز استفاده نکرده باشد، باز هم شما هیچ دردی را احساس نخواهید کرد.

بررسی کردن کامپوزیت دندان به هنگام گاز گرفتن

پس از اصلاح و فرم‌دهی ونیر کامپوزیت، حتی اگر عمل جایگذاری کامپوزیت دندان نیز انجام شده باشد، باز هم نحوه «گاز گرفتن» بیمار برای دندانپزشک بسیار اهمیت دارد. دندانپزشک باید نحوه‌ی روی هم قرار گرفتن دندان‌های بیمار را در این مرحله ارزیابی کند و همچنین بررسی کند که کامپوزیت دندان هیچگونه اختلالی را در حرکت دندان‌ها ایجاد نکند.

گاز کربن و گاز گرفتن خود ارزیابی

برای ارزیابیِ نحوه‌ی گاز گرفتن بیمار، دندانپزشک یک نوار نازک از کاغذ کربن را بین دندان‌های بیمار قرار می‌دهد و بیمار باید به آرامی دهانش را ببندند و سپس دندان‌هایش را بر روی هم حرکت دهد تا دندان‌ها روی هم سر بخورند. علامت دندان‌ها در نقاطی که به هم می‌رسند و برخورد می‌کنند بر روی کاغذ کربن باقی‌ می‌ماند. اگر این علائم بر روی کامپوزیت و قسمتی که تازه ترمیم شده دیده شوند، دندانپزشک باید ضخامت کامپوزیت را تغییر دهد و آن را تنظیم کند تا زمانی که در ارزیابی‌های بعدی به فرم مناسبی برسد.

مراقب بعد از اتمام مراحل کامپوزیت دندان

پس از کامپوزیت کردن دندان، دهان شما حدود یک تا سه ساعت همچنان بی‌حس می‌ماند. در این مدت نباید با سمتی از دهان که بی‌حس است چیزی بجوید، زیرا ممکن است گونه، زبان یا لب خود را گاز بگیرید. مراقب نوشیدنی‌های گرم نیز باشید، زیرا ممکن است چیزی بیش از حد گرم بنوشید و متوجه نشوید که داخل دهان خود را سوزانده‌اید.

هنگامی که پرکردگی‌های کامپوزیتی رنگ دندان دارید، می‌توانید به محض از بین رفتن بی‌حسی شروع به جویدن کنید. اگر درد داشتید، بیشتر اوقات دردِ پر شدن به سرعت و با مصرف برخی داروهای بدون نسخه برطرف می‌شود. با این حال، اگر یک پرکردگی عمیق داشته‌اید، این درد می‌تواند چند روز طول بکشد. اگر همچنان ادامه پیدا کرد، باید با دندانپزشک تماس بگیرید. از دندان‌های خود به درستی مراقبت کنید. پس از کامپوزیت دندان سعی کنید از مسواک نرم و نخ دندان استفاده کنید که دندانپزشک درجه‌بندی آن را مشخص می‌کند. مسواک زدن و نخ دندان کشیدنِ منظم می‌تواند از پوسیدگی بیشتر دندان‌های دیگر جلوگیری کند و رنگ دندانِ کامپوزیت شده را دیرتر تغییر دهد.

پولیش نهایی

پس از آن که دندان به خوبی درست شد و تمام ارزیابی‌های لازم انجام شد، دندانپزشک مرحله نهایی را انجام می‌دهد و کامپوزیت را پولیش می‌دهد؛ پولیشینگ یعنی هم‌رنگ کردنِ دندان کامپوزیت شده با دندان‌های اصلی. پس از اتمام این کار، کامپوزیت دندان شما به پایان رسیده و آماده‌ی استفاده است.